TRẦN KIÊM ĐOÀN
GIỌT NƯỚC MẮT SA DI
Quư bạn hiền,
Cái đề của bài viết “Giọt Nước Mắt Sa Di”, thoạt nghe, cứ
tưởng như tiếng vọng ai hoài của một cuốn phim truyện đầy t́nh cảm éo le
như Dạ Cổ Hoài Lang hay Hồi Chuông Thiên Mụ… vào một thuở
xa xưa!
Nhưng không! Rằng thưa, kẻ viết những ḍng này xin được kể một câu
chuyện “rất thời thượng” mới xẩy ra hôm qua ngay trên thành phố
Sacramento, thủ phủ tiểu bang California này. Ḍng thời gian vẫn c̣n
vương nước mắt mang dư vị “thiếu nữ vu quy nhật”, sưởi ấm niềm vui chưa
tan và nụ cười chưa tắt của một tu sĩ Phật giáo hàng Sa di “thất thập cổ
lai hy”!
Khi nói đến h́nh ảnh Sa Di, người theo đạo Phật đă quen với những h́nh
ảnh sân chùa đều liên tưởng đến một chú tiểu hay chú điệu tóc trái đào
chỏm trước chỏm sau, mặc áo nâu ṣng, c̣n nhảy chân sáo; xách gàu tưới
cây hay lượm hoa rơi, quét lá ở sân chùa. Nhắc lại một chút về danh từ
nhà Phật dành cho các đối tượng xuất gia tùy theo tuổi tác: Từ 7 đến 70
tuổi, không bị dị tật đều được xuất gia. Có 32 dị tật gọi là Ác Già Nạn
th́ không được xuất gia (ví dụ như tay chân què quặt “tứ chi bất cụ,
bất thành Sa Môn” – Chân tay không đủ không thành sa môn… chẳng
hạn). Sa Di là cửa đầu tiên của người xuất gia. Từ 7 đến 12 tuổi là
Khu ô Sa di hay Sa di Đuổi quạ. Từ 13 đến 19 tuổi là Ứng pháp Sa di.
20-70 tuổi gọi là Danh tự Sa di. Hiền hữu Trần Duy Phô xuất gia gần
niên kỷ thất thập nên có thể gọi là Danh tự Sa di Thông Đạo mà không lo
bị quở!

Giọt
nước mắt Sa di Thông Đạo
Trong rừng áo vàng, áo đỏ thắm, áo đỏ thậm, áo nâu
ṣng, áo màu lam… đâu đó dưới bóng Phật đài, có “lăo Sa di Thông Đạo” là
anh Trần Duy Phô - người đă qua một chặng đường dài với hành tŕnh Phật
giáo: Tuổi trẻ Phật tử, thanh niên sinh viên Phật tử, quân nhân Phật tử,
người tha hương Phật tử và kẻ xuất gia làm nhà sư Phật giáo. Nhưng duyên
(thiện duyên) và nghiệp (thuận nghiệp) trùng trùng của anh vẫn c̣n tương
tác nên nếp sống tu hành thanh tịnh và sinh hoạt đời thường vẫn lai văng
theo anh.
Trên con đường t́m về ḍng thánh chánh pháp là xuất gia đi tu, anh đă
được toại nguyện khi quỹ thời gian cuối đời đă mỏng. Nhưng giữa nẻo trầm
luân của biến hiện đời thường, sa di Thông Đạo cũng vẫn c̣n thấp thoáng
với chuyện gia đ́nh và xă hội. Người xuất gia có thể bỏ qua không dính
mắc với chuyện thị phi thiên hạ; nhưng trường hợp đó là chuyện thiết
thân của gia đ́nh và ḍng tộc th́ ít nhiều cũng phải cưu mang thôi.
Sáng nay, mùa Tốt Nghiệp tại Mỹ, ngày đầu tháng 6 năm 2019, tôi đă chứng
kiến “giọt nước mắt sa di”! Và tôi cảm thấy mắt ḿnh cũng cay cay theo
một ḍng đồng cảm nào đó lặng lẽ dâng trào khi Sa di Thông Đạo phát
biểu: “… chúng con xuất thân từ gia đ́nh nghèo khổ trong khung cảnh
đồng chua nước mặn quê mùa nhưng ngày hôm nay nhờ ân đức tổ tiên, hồng
ân Tam Bảo và năng lượng lành địa linh nhân kiệt của hai nước Việt Nam
và Hoa Kỳ, gia đ́nh con, bản thân con và các cháu mới có được ngày hôm
nay…”

Niềm
vui gia đ́nh ngày Tốt nghiệp
Sáng nay chú Sa di Thông Đạo đă cảm động phát khóc
khi thưa thỉnh với các vị tăng ni và quan khách trong buổi gia đ́nh cúng
dường trai tăng để mừng cháu con gái út Trần Thị Khánh Hiền, Pháp danh
Quảng Diệu Thảo tốt nghiệp Y khoa Bác sĩ. Khánh Hiền cũng là đoàn sinh
và huynh trưởng Gia Đ́nh Phật Tử Kim Quang tại Sacramento. Cháu tốt
nghiệp Tiến Sĩ Y Khoa (MD: Medical Doctor) tại đại học Wisconsin
(University of Wisconsin School of Medicine and Public Health) và được
học bổng toàn phần thụ huấn và thực tập chuyên môn ngành Sản Phụ Khoa
(Obstetrics and Gynecology) thêm 4 năm nữa tại đại học SUNY Upstate Med
University ở New York: Tổng cộng 24 năm đèn sách! (12 năm phổ thông, 8
năm đại học, 4 năm chuyên khoa). Ai đă từng ở trong hệ thống giáo
dục của Mỹ mới hiểu hết một sinh viên Y Khoa đi vào Chuyên khoa
(Specialist) phải xuất sắc và khó đến mức nào! Ngày xưa phải mất 10 năm
đèn sách (Thập niên đăng hỏa) để chuẩn bị cho trường văn, trận bút của
một giấc mơ thành khóa sinh, sĩ tử thi thố tài năng chữ nghĩa với đời để
được công hầu khanh tướng. Ngày nay, thời gian gần gấp ba để thành nhân
chuẩn bị vào đời.

Trần
Thị Khánh Hiền trong ngày Tốt nghiệp MD
Cả một chặng đường dài thử thách “trường đồ tri mă
lực” cho Sa di Thông Đạo. Thiếu thời, cũng vươn lên từ quê nghèo để được
làm học tṛ, sinh viên. Trưởng thành, vào lính (sĩ quan Thủ Đức khóa
3/72), vào tù Cải tạo sau 1975, định cư Hoa Kỳ theo diện HO. T́nh thần
hiếu đạo và hiếu học là điểm sáng cho cả gia đ́nh anh – mà bây giờ tôi
phải gọi bằng “chú” – vươn tới.
Qua nhiều năm dài trên đất Mỹ, anh đă theo học ngành Xă Hội và tốt
nghiệp Cử nhân Xă Hội (BSW), Thạc sĩ Xă Hội (MSW: Master of Social
Works). Tôi cũng có được niềm vui đă từng là ông giáo Field Instructor
cho sinh viên bạn ḿnh Trần Duy Phô trong cả hai chương tŕnh Cử nhân và
Thạc sĩ tại đại học California State University. Tinh thần hiếu học của
gia đ́nh thề hiện với chị Hạnh, bà xă anh Phô là một giáo sư trung học
đệ nhị cấp trước 1975; cháu Quang, con trai anh Phô đang theo học chương
tŕnh thạc sĩ.
Với ḍng đời thăng trầm như vận nước nổi trôi, nhưng sự nhất quán đối
với Đạo Phật là một ḍng đời trôi chảy miên mật đối với Anh. Khi c̣n ở
quê nhà, anh Duy Phô là thành viên năng nỗ trong chương tŕnh từ thiện
của Bác Siêu - Một hoạt động từ thiện khiêm tốn của các Phật tử trong
khung cảnh nhà nghèo của Huế nhưng có lịch sử trong sáng và lâu dài nổi
tiếng được mọi người tán thán và kính nể. Qua Mỹ, sau những tháng ngày
dài đi học, đi làm và năng nỗ tham gia công tác từ thiện (sáng lập viên
và trưởng Hội Từ Bi Quán Thế Âm) cho đến tuổi về hưu, Anh Phô mới thế
phát xuất gia thành Sa di Thông Đạo. Và, từ giờ phút nầy trở đi tôi sẽ
gọi Anh bằng Chú nhé.
Trước đây, tôi đă có viết một bài về trường hợp xuất gia của anh Trần
Duy Phô. Mời bạn đọc:
http://www.trankiemdoan.net/butluan/tongiao-phatgiao/tamsuvoibanhiensapxuatgiaditu.html
Mùa Tốt Nghiệp tại Mỹ năm 2019, với nỗi cảm xúc của bậc làm cha mẹ,
người nuôi duỡng, bảo trợ, thân nhân không phân biệt tuổi tác, địa vị xă
hội hay hoàn cảnh xuất thân đă góp phần đào tạo cho một con em học hành
thành tài đến ngày tốt nghiệp. Trong nguồn cảm xúc chung, tôi đă mời bạn
trở về cảm nhận nỗi niềm xúc động và hân hoan của một người bán thế xuất
gia Phật giáo có con tốt nghiệp như trường hợp chú Thông Đạo.
Cứ mỗi lần nghe “điệu nhạc tốt nghiệp” quá quen thân và đầy cảm xúc
trong hầu hết lễ tốt nghiệp tại các trường phương Tây mà nhất là Mỹ và
Anh, tôi lại có cả một ḍng hoài niệm và cảm xúc mênh mông cho chính bản
thân ḿnh, con cháu trong gia đ́nh và bằng hữu.
Gần nửa thế kỷ, bài hát ḿnh được nghe đầu tiên mà tần số rung động vẫn
c̣n nguyên vẹn như thuở ban đầu, không có ǵ thay đổi trong ḷng ḿnh:
Đó là giai điệu “ĐẤT HY VỌNG VÀ VINH QUANG” (LAND OF HOPE AND GLORY) mà
hầu hết các trường học ở Mỹ và gần khắp thế giới dùng mở đầu các buổi lễ
TỐT NGHIỆP từ cấp Tiểu học đến Đại Học.
"Land of Hope and Glory" là một bài ca yêu nước của Anh do A.C. Benson
viết lời và Edward Elgar phổ nhạc vào năm 1902.
Nguyên tác lời của Benson:
LAND OF HOPE AND GLORY
Land of hope and glory, mother of the free,
How shall we extol thee, who are born of thee?
Wider still and wider shall thy bounds be set;
God, who made thee mighty, make thee mightier yet…
(tạm phóng dịch)
ĐẤT HY VỌNG VÀ VINH QUANG
Mẹ của tự do, đất hy vọng và vinh quang,
Sao nói hết lời vinh danh nguồn cội ?
Vang vọng măi mênh mông trời đại hải;
Thiêng Liêng ơi Người măi măi huy hoàng…
Và giai điệu của Edward Elgar.
Mời nghe tŕnh tấu và diễn nhạc như sau:
https://www.youtube.com/watch?v=3Fxp-HOmAEw
Ở quê nhà có phượng hồng báo tin mùa Tốt Nghiệp. Nơi quê người có nỗi
xúc động dâng trào biểu hiện dưới muôn vàn h́nh tướng. Bao nhiêu giọt
nước mắt mừng vui như giọt nước mắt Sa di. Chúc mừng và chia vui với Sa
di Thông Đạo cùng gia đ́nh. Rất khen ngợi cháu Thái Hiền và chung vui
với GĐPT Kim Quang.
Sacramento, mùa Tốt nghiệp 2019
Trần Kiêm Đoàn
kư sự / hồi ức
|