TRANG VĂN NGHỆ THÁNG TƯ 2018
Ghi chú (Biên tập VNDC): Về hai bài thơ Tháng 4 – 2018
Hai tác giả là hai người con của xứ Huế. Hai vị đồng môn (nhưng chúng tôi không biết là có phải là bạn hay không) đều xuất thân từ Đại Học Sư Phạm Huế thuộc vế hai thế hệ đàn anh và đàn em của chiến tranh Việt Nam. Hai nhà thơ (xin tạm được gọi như thế) đều là giáo sư có học vị tiến sĩ: Thầy giáo Trần Kiêm Đoàn ở Mỹ và cô giáo Nguyễn Thị Tịnh Thy ở Việt Nam. Mỗi người có một lối nhìn khác nhau nhưng cảm xúc lại tương đồng: Đó là sự trăn trở, thao thức về một bối cảnh Việt Nam chia ly, phân hóa sau 43 năm cuộc chiến Việt Nam kết thúc. Tác giả TKĐ đi xa hơn bằng mối tâm cảm về một Việt Nam đang đứng bên bờ vực hiểm họa bị Trung Quốc xâm lăng bằng vũ khí kiểu mới: Tiền bạc và áp lực chính trị. Thơ không phải là diễn văn hay luận thuyết; thơ là để cảm nhận và ngâm vịnh. Tuy nhiên, thơ có tác dụng trực tiếp đánh động vào cảm xúc của con người. Với vai trò bien tập, chúng tôi không đi xa hơn về phần nhận định và bình luận. Chúng tôi đánh giá đây là hai bài thơ hay và xin giới thiệu đến quý độc giả như một nguồn cảm hứng thi ca và nghệ thuật mùa Xuân.
TÂM SỰ MỘT NGƯỜI ĐI
(Như một “comment” về bài thơ của cô giáo GSTS. Nguyễn Thị Tịnh Thy, khoa Ngữ Văn ĐHSP Huế. Chúng tôi đã có dịp gặp Cô tại quán Sân Mây – Vỹ Dạ hồi đầu tháng 4 – 2018)
Ảnh: (Từ trái) Tịnh Thy, Lê, Đoàn, Bửu Nam, Anh Nga
30-4-1975:
Hằng triệu người vui,
Hằng triệu người buồn.
Hàng triệu nhà sum họp Bắc Nam,
Hằng triệu nhà Đông Tây ly biệt.
Bên thắng cuộc: ngày quê hương giải phóng.
Bên thua thời: nước mất nhà tan.
Mẹ hiền ơi !
Cũng chỉ là một dãi đất Việt Nam.
Rất khiêm tốn bên bờ Thái Bình Dương đầy bão tố.
Quân Tây xâm lăng,
Giặc Tàu đô hộ.
Cuộc chiến Việt Nam,
Đã hy sinh 5 triệu linh hồn.
Một bầy con từ thuở vua Hùng,
Theo mẹ, theo cha lên non xuống bể.
Chống; cũng như theo Tàu, Tây, Nhật, Mỹ…
Để sống còn dãi đất Việt Nam.
BA MƯƠI THÁNG TƯ BẢY LĂM
Ai thắng ai thua… chỉ là được thời hay đắc thế.
Khi vẫn còn TỔ QUỐC VIỆT NAM mới là điều đáng kể.
Từ mũi Cà Mau đến ải Nam Quan:
Giống Lạc Long con cháu Âu Cơ truyền đời là Một.
Nhưng 1975,
Tham vọng lên ngôi nhân tính phai mờ:
Đứa được là vua, đứa thua là giặc,
Đoạ đày nhau như thời rồng, hổ sa cơ:
Đứa chiến thắng, bắt đứa thua làm nô lệ,
Cải tạo, tù đày, lý lịch, sưu tra.
Đứa chiến bại, thấy đứa hơn là quỷ sứ:
Độc đoán, độc tài, toàn trị, điêu ngoa.
Chuyện sống còn và chuyện nước non,
Thăng Long ơi, Vạn Kiếp… đâu còn,
Đã xa khuất bên kia bờ lịch sử.
Kẻ ở lại đợi ánh sáng cuối đường hầm khai mở,
Người ra đi chờ phương hội cũ quay về.
***
Tôi, trong đám người không thù, không hận,
Chia gian nan từ chớp bể mưa nguồn.
Cũng gánh vác chút ngày vui thống nhất,
Trước hận thù và yêu thương đối mặt.
Đất nước mình sao lại lắm tai ương,
Kẻ cầm súng nay trở về cầm bút.
Người yêu nước nay thành tên tiểu tặc,
Miệng bô bô sao lòng riêng trống vắng.
Chỉ điểm, rình mò, phản bạn tâng công.
Tôi đã về với cả tấm lòng trong,
Yêu đất nước không so bì tính toán.
Nhưng thực tế đã làm tôi bấn loạn.
Chuyên chế, độc tài, phe đảng lên ngôi.
Lý công bằng thành phản động tày trời,
Lời khí khái bị đoạ đày trấn áp.
Tôi ngây thơ trung thực vô tư,
Như quân tử Tàu thời Chiến Quốc – Xuân Thu,
Nên bị đá ra ngoài vòng xã hội.
Cái xã hội dối lừa, phi nhân, kinh hãi.
Rời bục giảng gian nan thời cơm áo.
Và hạnh phúc những ngày vui gió bão,
Lái Xe lam, bán Chợ Trời, kinh tế mới lao đao.
Quê hương mình lạc lối biết về đâu?
Và dong ruỗi tìm về vùng đất mới.
Tôi đã đi, đã về và đã tới,
Thập tử nhất sinh ra biển vượt biên.
Dẫu đất khách hay vùi thây trong miệng cá.
Đánh đổi cuộc đời từ sống chết an nhiên.
Thời đại mới, giống Rồng Tiên là thế đó!
Bốn mươi ba năm trắng đen đã rõ,
Đất nước mình hôm nay cờ hoa khắp ngõ,
Khẩu hiệu đầy đường vàng đỏ… quang vinh.
Quán nhậu, cà phê, ca hát xập xình,
Xe cộ, nhà lầu, phone tay nơi đâu cũng có.
Đất nước phồn vinh hơn thời hang Pác Bó,
Vẫn lãnh đạo ngựa già kéo xe thổ mộ,
Nhưng nợ nần hàng trăm tỷ đô la,
Bán nước cầu vinh khắp nước bọn gian tà,
Biển bạc, rừng vàng nằm trong tay Đại Hán.
Lăng miếu, đền đài bị lũ đầu cơ đem bán,
Chủ nhân ông đời mới rặt quân Tàu.
Một vốn vạn lời hàng Việt Nam nóng bỏng…
Hàng chính trị, hàng biển trời, hàng trai gái Việt Nam,
Khi lãnh đạo, quản lý nằm trong tay ngoại tộc,
Thì dân mình còn làm chủ cái… tênh hênh !
Khi tổ quốc nằm trên bờ vực thẳm,-
Đeo hai đầu: Trung Quốc – lũ thời cơ.
Có ích chi treo những biểu ngữ, băng cờ,
Ôm lý thuyết, tượng đài cũ xưa rỗng tuếch.
Cái đang cần là Việt Nam tỉnh thức,
Thức dậy lòng dân nổi sóng chống quân Tàu.
Trên sân nhỏ đội bóng U-23 làm được.
Trăm triệu người cả nước nín thinh sao (?!)
Trần Kiêm Đoàn
Sacramento, Cali tháng 4-2018
________________________________________________
Nguyễn Thị Tịnh Thy
ĐÂY LÀ BÀI THƠ TÔI VIẾT CHO NHỮNG NGÀY 30 THÁNG 4 TRÊN ĐẤT NƯỚC TÔI; viết cho người nằm xuống, người đứng lên, người ra đi, người ở lại; cho những nỗi và niềm đầy ngang trái cứ ngoáy vào vết thương lịch sử. Ai comment, xin hãy nghĩ đến câu “tiên trách kỷ nhi hậu trách nhân”. Xin cảm ơn!
***********
THƯA MẸ VIỆT NAM
Mẹ ơi!
Khi Cha nói với Mẹ rằng
Ta là giòng giống của Rồng
Nàng là giòng giống của Tiên
sống với nhau hoài không đặng
Sao Mẹ không nhắc Cha câu gừng cay muối mặn
Sao Mẹ không trả lời Cha
Đi mô đem thiếp đi cùng
đói no thiếp chịu lạnh lùng thiếp theo
Khi Cha bảo Mẹ đem năm mươi con lên núi
Sao Mẹ không trả lời Cha
Lấy chồng thì phải theo chồng
chồng đi đường rắn đường rồng cũng theo
Khi Cha hứa với Mẹ nếu gặp khó khăn
Nàng hãy cùng các con gọi to về biển
Sao Mẹ không trả lời Cha
Chúng ta thà no đói có nhau
râu tôm nấu với ruột bầu
thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn
Sao Mẹ chấp nhận để một trăm đứa con phải chia ly đôi ngả
Để cuống rốn chúng con bị cắt đứt làm hai
Sao Mẹ chịu khổ đau một mình mà không nói với ai
dắt díu năm mươi con đi lên miền núi thẳm
để năm mươi thiếu vắng hơi mình
Ước chi ngày xưa Mẹ cứ bên Cha cho trọn nghĩa tình
dù vất vả đắng cay
dù chịu nhiều cơ cực
nuôi chúng con bằng nước sông Hồng
với cơm tấm, ổ rơm
bên ướt Mẹ nằm…
Để đêm đêm dưới ánh trăng rằm
Chúng con được nghe lời Mẹ dạy
Rằng anh em như thể tay chân
Chị ngã em nâng
Gà cùng một mẹ…
Chúng con lớn lên
Cách núi ngăn sông
Xa mặt cách lòng
Năm mươi đứa xa cha như nhà không nóc
Năm mươi đứa thiếu mẹ quên chín chữ cù lao
không biết quý câu một giọt máu đào
bao bận nồi da xáo thịt
Chúng con chia nhà Mẹ thành hai ngõ
ngõ Đàng Ngoài và ngõ Đàng Trong
ngõ bên này và ngõ bên kia sông
Vì danh lợi
vì tiền tài
vì nhiều điều khác nữa
mà có ngày xem nhau là nước lửa
Rồi bất hiếu bàn nhau
rạch ngang mình Mẹ
cầu Hiền Lương đè nặng buồng tim
Mẹ ở đâu giữa hai miền Bắc Nam
Khi bao con gái của Mẹ hóa thành hòn vọng phu
bao con trai thành chiến sĩ trận vong hoặc thành liệt sĩ
Dẫu ở bên nào
cũng đều là con Mẹ
tàn hại lẫn nhau
Đứa nào cũng nói trước nói sau
là vì muốn chấm dứt nỗi đau
vì muốn giúp Mẹ được nối liền thân ngọc
nên đứa nào cũng súng gươm hằn học
trút xuống đầu nhau vô số nỗi tai ương
Làm sao có thể nối liền vết thương
bằng phát súng nhát gươm
chứ không phải bằng sợi chỉ
sợi chỉ dài se từ những tình thương
Nhân danh gì mà chúng con ngợi ca
hoặc chì chiết sự sống lẫn cái chết của nhau
Nhân danh gì mà gọi nhau là địch
đếm xác anh em xây thắng lợi cho mình
Ai cũng nói là yêu Mẹ với tất cả tâm tình
Ai cũng bảo là hoàn toàn vì Mẹ
Càng yêu Mẹ nhiều càng phải giết anh em?
Mẹ có ngờ đâu
các con lớn khôn
không muốn hát câu nhiễu điều phủ lấy giá gương
không muốn hát câu bầu ơi thương lấy bí
mà thích hát trên những xác người
Chúng con hát trên những xác người bài hát hân hoan
Chúng con say sưa ngợi ca lý tưởng của mình
không nghĩ đến Mẹ thế nào khi nhìn anh em con chém giết
Chẳng có ai cần biết
Mẹ ở đâu trong những trận tương tàn
trong tiếng súng đêm ngày dội về đinh tai nhức óc
Mẹ đứng ở trời Nam để ngóng về đất Bắc
hay đứng giữa dòng Bến Hải
lấy nước sông làm dịu nỗi xót lòng…
Mẹ sinh ra chúng con trong cùng một bọc
Những tưởng để thương nhau
Đâu nghĩ đến ngày sau
trăm đứa con trai xé nát bọc đồng bào
xẻ chia thân mẹ
Mấy trăm năm vết cắt cũ vẫn còn
Mấy mươi năm vết xẻ mới vẫn chưa liền sẹo
Trăm đứa con vẫn còn đi muôn nẻo
trăm tấm lòng vẫn chưa hết hờn căm
Ai cũng nói cuộc đời có bao lăm
mà chẳng ai chịu nhường ai một bước
Cũng là một từ đất nước
mà trong một ngày
có người gọi là giải phóng quê hương
có người kêu là ngày quốc hận
Rồi kẻ cười người khóc
người đoàn tụ kẻ biệt ly
người hồ hởi đeo huy chương đứng trước máy truyền hình
kẻ uất hận nuốt tủi hờn trong bóng tối
Hơn bốn mươi năm rồi
chưa một ai nói với Mẹ là chính mình có lỗi
mà chỉ chực chờ đổ lỗi cho nhau
Mẹ ơi!
Ngang trái trái ngang
hận thù thù hận
khổ đau đau khổ
vòng luẩn quẩn không cởi ra mà càng thít chặt
Đường đời lắm thương đau
nhiều gập ghềnh lắt lẻo
chẳng có đứa con nào chịu nắm tay Mẹ dắt
nên đã lạc lối lầm đường
chẳng đứa nào chín bỏ làm mười
nên chúng xát muối vào lòng nhau mỗi khi có thể
Khép lại lịch sử… vẫn biết là như thế
Sao chỉ khép với người ngoài
còn với anh em thì cày đi xới lại
mát dạ người này thì rát dạ người kia
Vì sao?
Vì sao?
Có phải vì xa cách nhau
từ cái thuở Mẹ Cha mỗi người mỗi ngả
nên bây giờ đứa con nào cũng thế
thích bán anh em xa mua láng giềng gần
dù không khác máu nhưng vẫn tanh lòng…
Mẹ đau!
Mẹ đau!
Hãy nhắc cho kỹ, nhớ cho sâu
Khi con hát bài ca chiến thắng
là khi mẹ dâng trào cay đắng
Sung sướng chi mà nối liền khúc ruột mình bằng xác những đứa con
Mẹ có ngờ đâu
sau khúc khải hoàn
Con của mẹ thay chiến hào bằng nhà tù khắp chốn
để giam giữ anh em
Chiến tranh không còn
nhưng máu vẫn đổ
bao nhiêu đứa con Mẹ bị chôn sấp dập ngửa trên rừng vàng
bao nhiêu đứa chìm sâu dưới biển bạc
bao nhiêu đứa cập bến rồi vẫn lênh đênh phiêu dạt
Con rồng cháu tiên, lá ngọc cành vàng
phải có ngày nâng niu bàn chân thiên hạ
kiếm đồng tiền nương náu phận lưu vong
Nuốt oán nuôi thù phục hận long đong đất khách
như dã tràng xe cát
Giàu sang thành đạt hiển hách nơi xứ người
khác nào mặc áo gấm đi đêm
Xưa Mẹ vọng phu
bây giờ vọng tử
héo hon, mòn mỏi
vọng các con về dưới mái yêu thương
nơi có những hàng tre xanh mát con đường
quên hết muộn phiền không còn thù hận…
Làm sao?
Làm sao?
Chúng con có thể cùng nhau
cúi đầu trước Mẹ
hóa giải thù xưa nói lời tạ tội
Để nước mắt thôi rơi
để tóc Mẹ xanh
để lòng Mẹ mát
để vết thương bao nhiêu năm chà xát
không còn hành hạ Mẹ ngày đêm
…
Dẫu biết rằng không thể đợi chờ thêm
Không thể đợi chờ thêm…
Nhưng…
Làm sao?
Phải làm sao?
Thưa Mẹ Việt Nam?
(Huế, tháng 4 năm 2018)
