Cảm nghĩ về họa sĩ Thanh Trí

Impressions and feeling about artist Thanh Trí

Jan Rindfleisch 

Director Euphrat Gallery, De Anza College

Some impressions and feelings about the artist Thanh Trí

Thanh Tri graduated from the Hue college of  Fine Arts, a former art teacher, concentrates on the beauty of Vietnam and often paints on silk, a highly  valued and traditional painting  surface in Southeast Asia.

Thanh Tri paints her people in misty, romantic surroundings, whether she works from memory or from life in Vietnam , a refugee camp, or the United States.

Thanh Tri  paints large water colors  that reflect and share her pride in her culture.

♫♫♫

Họa sĩ Đinh Cường
Thanh Trí , người bạn cùng thời hay tiếng sóng vỡ dưới trăng

Thanh Trí vẽ mà “tưởng chừng như hái giấc mơ”…Giấc mơ của một đời người,

…rồi những biến động của thời cuộc, nhất là những tang thương , đổ vơ, mất mát của cuộc đổi dời  khốc liệt sau tháng 4/1975….Vậy mà thanh Trí vẫn không nguôi, vẫn vực dậy nguồn sáng tạo. Khởi đi từ hạnh phúc đến đau đớn, gào thét và im lặng. Đó là hai tứ thơ ở hai cực trong tranh Thanh Trí. Chị không dựng nên một thế giới hoang  tưởng mà đã đắm chìm trong giấc mơ, để diễn tả thành đường nét, màu sắc quyết liệt của riêng mình, nên dễ nhận ra cái khoảng không trong tranh Thanh Trí đầy sự chuyển động…Tiếng gió, ánh trăng, mặt trời,hay cả tiếng sóng biển…

…Chất lụa và chất Huế trong tranh Thanh Trí vốn  đã là thơ

“Tình trăng tình biển rạt rào

Tình thơ sóng gọi dạt dào bờ đêm”

 (Thanh Trí –Trăng và Biển)

…..

…thì Trường Cao Đẳng Mỹ Thuật Huế có Nguyễn thị Thanh Trí, người nữ hoạ sĩ đậu ưu hạng khoá đầu tiên, người của một thời áo lụa vàng và tóc gió thôi bay…

Viết về bạn, xem tranh bạn , tôi như còn nghe âm vang tiếng sóng vỡ dưới trăng.

Đinh Cường

Virginia4,2004

Thanh Trí, a classmate or the sound of broken waves under the moon…

Thanh Trí paints  as if she was “pluking a tream”… a tream of lifetime…

And then there were the political  events,, especially the atrocieties, destructions,casualties, of the violent changes after April 1975…Yet Thanh Tri’ remained undaunted, still generated creatives energies, in happiness, suffering, in fury or silence. There are the two poetic inspiration  in the two polarities of Thanh Tri’s paintings. The howling of the wind, the moonlight, or even the sound of the waves…

…the element of silk and the atmosphere of Hue in Thanh Trí’s paintings  are in themselves poetry:

 “ Boundless is the love between the moon and the ocean

 For the love of  the muse the waves brim over of the edge of night”

 (TTri-Moon and Ocean)

…The Hue Institute of  Fine Art had its own Nguyễn thị Thanh Trí who graduated with highest honors, a one time beauty of silky yellow gowns and calm windy hair…

Writing about a classmate, seeing her paintings, it was as if I still heard the sounds of broken waves under the moon.

Đinh Cường

Virginia 4,2004

Phan Xuân Sanh

Cựu Giáo sư Cao Đẳng Mỹ thuật Huế

Người học trò cũ, tuổi đôi mươi tràn đầy ước mơ nghệ thuật

….  Thanh Trí ngày xưa vốn trẻ đẹp, ngày nay đã trở thành người vợ, người mẹ, bà nội, bà ngoại cao niên chất chồng kỹ niệm, Thanh Trí muốn ghi lại một phần sự nghiệp nghệ thuật của Thanh Trí.

Cái quí nhất của một người hoạsĩ như Thanh Trí là miệt mài sáng tác ra sức gìn giữ tác phẩm của mình. Mấy dòng ngắn ngủi này không sao nói hết được sự đam mê nghệ thuật của Thanh Trí từ trẻ đến giờ, từ khi còn là sinh viên, tốt nghiệp (ưu hạng) thành tài, rồi tu nghiệp ra làm cô giáo tại trường Nha Trang, Sài Gòn, mà nơi này nơi kia vốn đã nung đúc, xây dựng cho Thanh Trí nên người, người Việt Nam, người Huế, người nghệ thuật… và những năm tháng từ 1987 ở nước ngoài, Thanh Trí cũng luôn luôn học hỏi và sáng tác.

….. Tình trong thơ của Thanh Trí , tình trong tranh của Thanh trí, chân tình bước vào chiều sâu của tâm hồn, giác tri, trong gang tấc quả đã đượm ít nhiều chất thiền. Hiền thê của tôi ( cũng thuộc làng Văn Học, thi pháp Huế) có nói:  “Tranh và Thơ của chị Thanh Trí  hiền và trong sáng, câu thơ nét vẽ như vang vọng, gọi lại ít nhiều diện mạo của Huế, Huế xưa và Huế nay, miên trường và nồng đượm, vẻ gì xa xôi, vẻ gì gần gũi, dẫu thời gian có phôi phai, nhưng lòng  người nghệ sĩ vẫn như vậy”…

My former student ,who in her twenties was full of artistic dreams

by Professor Phan Xuân Sanh

Former professor at the Huế College of Fine Arts.

… From a beautiful young woman then, Thanh Trí has become a wife, a mother, and a grandmother with a store of memories.  She now wants to record a part of her own painting career to share with her loved ones.

The most recommendable quality in an artist like Thanh Trí is devotion to her art, and protection and care for her creative products.  I am afraid my words are not adequate to fully express the passion for painting held by Thanh Trí since her youth — from the time she was a student who graduated with honors, to her internship and subsequent work as a teacher at schools in Nha Trang and in Saigon.  Each of these places helped shape and mold her into a wholesome human being: a Vietnamese, a Huế native, and an artist.  From 1987 onward, settling abroad, Thanh Trí has continued to create and learn to improve her art.

…Feelings in Thanh Trí’s poetry and painting come sincerely from her heart and mind, imbued with a Zen spirit.  My wife, (who moves in literary circles in Huế), has remarked: “Thanh Trí’s painting and poetry are tender and clear, verses and drawn lines like echoes evoking various aspects of Huế — Huế of the past and of the present, ever consistent and warm, somewhat remote, somewhat endearingly intimate.  In spite of the passing of time, her heart is that of an artist who seems to have remained the same.”…

Nhà Văn Thơ  Duy Năng

Với  Những Tác Phẩm Đầy Chiều Sâu Cảm Xúc

…Tất cả, mỗi bức là một hình ảnh bao phủ không khí Việt Nam, toát ra những nét rất hiền hồ chơn chất Việt Nam, và trong mỗi bức họa ấy dù là sơn dầu, sơn mài, màu nước, trên gỗ, trên lụa, trên giấy, cũng đều bàng bạc chiều rộng không gian, chiều dài thời gian và chiều sâu tâm can, một thứ chiều sâu của tâm trạng , của cảm xúc nơi đáy lòng tác giả, được phơi  trải bằng màu sắc, đường nét, ánh sáng bóng tối, và co’ khi tưởng chừng như có âm thanh, có tĩnh ,có động từ những mãng  màu loang nhẹ, hay dừng lại theo nét bút ” Vờn lượng , chấm phá” của chị nơi đó nói lên được những uẩn khúc, những đòi đoạn trong cuộc sống đã và đang bao quanh, cũng như những viễn mơ, những bay bổng trong tâm hồn chị…

…. Nhìn lại họa phẩm và xem sưu tập của chị đã trưng bày từ trước 1975 đến giờ, tôi bắt gặp  bức tranh “Mời Trầu”, bức tranh “Tiếng Sóng Ru Con”, tôi nhận ra rất nhất quán cái chiều sâu tâm trạng ấy. Rõ ràng chị là người họa sĩ rất thuỷ chung với suy tư, với uẩn khúc của mình. Đã rất dạt dào một tấm lòng về Con người , về Đất nước Việt Nam, quê hương của chị và của chúng ta.

           Trong ý nghĩ đó, tranh của chị đã qua những triển lãm đây đó như vậy , đích thực chị là một sứ giả đã nhiệt thành góp phần vào sự  rao giảng truyền bá được nghệ thuật hội họa Việt Nam và có thể thấy ra được hiểu ra được, cái đẹp của văn hoá Việt Nam. Cái đẹp , cái nét riêng , cái- không-hề-bị-đồng-hóa của văn hoá Việt Nam ấy, qua hội hoạ , qua hoạ sĩ Thanh Trí , chắc hẳn càng được ký giả Ross Farrow, biên tập của tờ Neighbors khi đến phỏng vấn tại nhà riêng của chị Thanh Trí thấy rõ hơn qua khung cảnh gia đình chị, qua không khí nghệ thuật tràn đầy trong nhà chị…Đó là cái phong cách rất văn hoá Việt Nam mà tôi cũng được hoà mình vào mỗi khi đến thăm gia trang của anh chị ấy.

           Cái đẹp ấy của văn hoá Việt Nam không chỉ biểu hiệu nơi sự trang trí đơn giản, đầy vẽ nghệ thuật Á Đông, với cây cảnh, với tác phẩm hội họa được trưng bày dàn trải hài hoà trang trọng,từ thềm ngoài cửa ra vào cho đến phòng khách, phòng  ăn, phòng sinh hoặt gia đình, hai bên tường theo lối đi nội vi, mà còn là thái độ quí mến khách đến thăm, thân tình mà chửng chạc, dản dị mà đầy nét đài trang của người phụ nữ Việt Nam.

           Cái đẹp ấy thấm đượm trong tâm hồn tôi sâu đậm nhất, và tôi nghĩ là đối với bất cứ  ai  có dịp đến thăm họa sĩ Thanh Trí là được ngồi hàn huyên  dưới mái hiên nơi chị thường ngồi vẽ, cái mái hiên nối tiếp bên ngoài của phòng sinh hoặt gia đình, ở đó trên bệ thấp dài theo vách gỗ là những khay đựng màu, cọ và mấy tấm phác thảo tranh dựng nghiêng trên giá vẽ.

About works of art with depth of feeling and emotion by artist Thanh Trí

by Duy Năng  poet, writer

…Each of her paintings is an image evoking the ambience of Vietnam, tender and simple.  And in every painting, be it in oil, lacquer, or water color, on silk or on paper, there overflows the breadth of space, the length of time, and the depths of her state of mind and emotions, depths that are eloquently expressed in colors and lines, light and shade.  One is made to feel as though there were sound, tranquility, and noises emanating from softly spreading patches of color.  One can also flow with or stop along the soaring lines or sketchy strokes, which suggest unavowed mental intricacies and suffering in life, past and present, as well as future dreams and the buoyancy in her heart…

….. Now, looking again at her paintings and particularly examining a collection of those having been exhibited since before 1975, my attention is drawn to the two works entitled Mời Trầu, ‘Offering of a Betel Quid’, and Tiếng Sóng Ru Con, ‘Sound of Waves for a Lullaby’, in which I recognize the consistency of the depth of her feelings.  Clearly, she is an artist very truthful to her inner thoughts and unavowed intricacies of sentiment, her heart overflowing with affection and care for the people and for Viet Nam, her homeland and ours.

Given the nature of her art, and considering the fact that she has had exhibitions here and there in many places, it can be said that Thanh Trí is truly an ambassador who has enthusiastically contributed to publicizing the Vietnamese art of painting through which one can see and appreciate the beauty of Vietnamese culture.  To reporter Ross Farrow of Neighbors who interviewed her at her residence, the beauty, the uniqueness, the in-destructible strength of Vietnamese culture — as suggested in Thanh Trí and her art works — must have been most sharply demonstrated through her family ambience and the air of art that pervades her home.  It is in fact the same atmosphere laden with Vietnamese cultural characteristics into which I spontaneously mingle every time I visit her residence.

It should be noted that the beauty of Vietnamese culture is reflected not merely in the simple interior decoration in Asian style — with potted plants and paintings arranged in harmony from the threshold of the main entrance to the living room, dining room, family room, and along the hallway — but also in the hospitality with which the artist welcomes her visitors, intimate but dignified, modest yet full of serenity, as is typical of a Vietnamese woman.

That beauty has impressed me most and I think that whoever has a chance to visit Thanh Trí will be invited to sit and talk with her on the verandah where she usually paints, the verandah outside the family room where, on a low platform running along a wooden wall, are found trays of paints and brushes, and a couple of preliminary sketches propped against an easel.

Thanh Trí với đôi cánh không ngừng vỗ, có khi chấp chới có khi bềnh bồng

Nhà Văn Thơ  Họa sĩ Hoàng Hương Trang

…Đôi cánh ấy khi ra trường, có gia đình, sinh con, trả nợ áo cơm, dự vào đời dâu bể, vẫn không ngừng vỗ cánh, vẫn cứ bay cao bay xa , có khi chấp chới, có khi bồng bềnh, nhưng vẫn luôn luôn ước vọng bay cao hơn thế nữa trong vòm trời nghệ thuật và hơn thế nữa hoà mình vào thiên nhiên muôn tía nghìn hồng, muôn điệu trầm bổng của vần thi ca…

           Họa cũng như người, thơ cũng như người, đều chuyên chở âm vang xao xuyến hồn thơ mênh-mông, kỹ niệm đầy ắp, ký ức vàng son…chuyến đò căng đầy vì chở cả Thơ lẫn họa, nhưng không hề gì vì có tâm hồn lộng gió, sóng nước bao-la sẽ đẩy thuyền xa khơi, bến bờ nào cũng được, đâu cũng là bến đâu cũng là bờ, nếu ở đó có nắng vàng, hoa tím, có cỏ ngọt, hương xưa…

….Thơ của chị cũng nhẹ nhàng, trong sáng, dản dị như những game màu phiêu diêu, quyến rũ ẩn hiện trong tranh của chị.

Mang một tâm hồn Họa và Thơ trên cánh buồm no gió bằng tình yêu dân-tộc truyền-thống, và tình yêu gia đình hạnh-phúc, dù đến xứ người lạ lẫm xa xuôi nữa vòng địa cầu chị vẫn còn đam mê và tôn sùng nghệ-thuật như là tín ngưỡng, như là lẽ sống của  chị.

Xem tranh Thanh Trí , đọc thơ  Thanh Trí như thấy lòng mình tràn ngập nỗi êm dịu, như hoà mình với lụa , với màu, với lục bát, với ngũ ngôn, tứ tuyệt…thú vị và vô cùng thân thiết…chân tình và tri kỷ, Thanh Trí bạn tôi, một ngươì bạn trọn đời yêu nghệ thuật.

by Diệm Phương Hoàng Hương Trang  Poet, Artist

Former professor at the Gia Ðịnh College of Fine Arts in Saigon

…Her artist’s wings have not folded for a second since graduation, since marriage and children, even while making a living and engaging in the vicissitudes of life; rather, they continue to soar high and far, sometimes rollicking and sometimes floating, but

always seeking to fly higher and higher in the art world, and to merge into nature’s various colors, into poetry of multiple rhymes and melodies.

           Her painting, like herself, and her poetry, also like herself, all transport stirring echoes, immense poetic spirit, plenty of souvenirs and glorious memories — the boat is fully packed, as it must carry both poetry and painting.  But that is no matter of consequence, as its soul sails before the wind, and big waves propel it onward into the open sea; then, whichever landfall it reaches, will be fine — as long as it is basked in golden sunshine, violet flowers, sweet green grass, and a familiar fragrance.

Her poetry, in the meantime, is gentle, pure, and simple, like the soft and tantalizing tonalities in her paintings.

With a soul permeated with Painting and Poetry, strengthened by love for the people and by happy family affection, even though Thanh Trí has gone halfway around the world to settle in an alien country, she remains passionate about art and worships it as a faith, as the reason for her existence.

Viewing Thanh Trí’s paintings and reading her poems, I feel as though my heart is filled with peace and quietude, and myself merged into silk, into colors, into luc-bat verses, into five-word verses of four-line stanzas.  The feeling is pleasurable and absolutely endearing, emanating from my sincere and true friend, Thanh Trí, and her lifelong devotion to art.

CẢM NGHĨ VỀ THI HỌA

BÙI NGOẠN LẠC GIÁO SƯ

Theo tôi nghĩ, thi họa cũng như thơ nhạc, chúng hoà nhập với nhau một cách tự nhiên, để tạo nên một bài thơ hay, một bức tranh hoàn hảo. Do đó cũng như Thanh Trí tôi quan niệm, người nghệ sĩ đang im lặng trút tâm tư mình vào nét vẽ, câu thơ, như không gian tĩnh, như thời gian ngưng, là lúc con người hoà nhập với vũ trụ  trong cũng như ngoài, để tạo hồn cho tác phẩm của mình.

… Bây giờ tranh của Thanh Trí  như gởi gắm ít nhiều tình cảm riêng tư ,  cảm nhận vui buồn từ nội tâm của ThanhTrí qua màu sắc nét vẽ, vần thơ. Nhất là những biến động, đổi dời từ 1975 và sau này…!

Tôi cảm xúc liền  tặng T.Trí bài “Tình Nghệ Sĩ” xin trích vài câu

“Nghệ thuật vị nghệ thuật

            Đặt tâm hồn vào nét bút thơ ngây

            Để tiếng lòng thanh thoát tung bay

            …

            Xúc cảm này nung đúc phổ thành thơ

            Tình nghệ sĩ hơi mơ nhưng thành thật”

Giờ đây tôi mới thật hiểu con người T. Trí trông rất “bề ngoài” ấy,  bên trong chứa đựng một tâm hồn đa cảm, nhiệt tình và có lý tưởng.

My thoughts and feelings about poetry and painting

by Professor Bùi Ngoạn Lạc

In my opinion, poetry and painting, just as poetry and music, blend in a natural uncontrived way in the process of creation of a good poem or a perfect painting.  Therefore, like Thanh Trí, I believe that when an artist or a poet concentrates his mind and heart exclusively on colors and lines, or on rhymes and rhythm — as though space and time mutate into silence and motionlessness — it is the moment he unites himself with the universe in order to derive a soulful quality for his work of art.

…Indeed, at present Thanh Trí’s works, expressed either in colors and lines or in verses, seem to embody personal feelings, the joy and sadness emerging from her heart — especially related to the dramatic changes in Vietnam since 1975.

I was inspired to dedicate to her a poem entitled “An Artist’s Sentiment”, from which a few lines are excerpted:

Art is for art’s sake

Placing its soul in carefree drawn lines

Along which freely soars the expression of one’s heart.

Into poetry, nurtured emotions are projected

An artist’s sentiment, though romantic, is sincere.

Only now do I truly realize that Thanh Trí, though very much appearing like a beauty “on the surface”, actually has an inner self full of feelings and sentiments, sincere and idealistic.

M.A  -người Việt viễn xứ

Nữ họa sĩ Thanh Trí tốt nghiệp trường Cao Ðẳng Mỹ Thuật Huế (1961). Bà là nữ họa sĩ đậu hạng  ưu  khóa  đầu   tiên (1957 – 1961). Năm 1962, HS Thanh Trí lấy chứng chỉ sư phạm trường quốc gia Cao đẳng mỹ thuật  Gia Định, Sài Gòn. Từ đó đến năm 1975, bà dạy mỹ thuật tại các trường THPT Sài Gòn, Nha Trang.

Bà cùng gia đình đến định cư tại Sacramento – Hoa Kỳ vào năm 1987. Tại đây, bà vẫn thường xuyên  hoạt   động nghệ thuật với các cuộc triển lãm tại Trường Đại học tiểu bang California của thủ phủ Sacramento, phòng tranh De Anza của trường Cao đẳng San Jose, California (1988); phòng tranh Eastwest, Maryland (1989); Trung tâm mỹ thuật Sacramento (1991); trường Cao đẳng Cosumnes River, Sacramento (1993). Ngoài những cuộc triển lãm  riêng,  HS Thanh Trí  cũng cùng các nhóm HS triển lãm tại VAALA Gallery, LaGaleria, phòng tranh Work, Trung tâm  thương mại  San Jose,   Bảo tàng mỹ thuật San Jose…

Một số tác phẩm của HS Thanh Trí đã đem lại cho bà các giải thưởng: The League Of Carmichael Artists Presents – tác phẩm “The Nature’s Color” (năm 1990), California Art League – tác phẩm   “Reflection”  (1990),   Sacramento  Fine Art Center – tác phẩm “Mother and Child, old Man” (1990), The League Of Carmichael Artists Presents – tác phẩm  “Silence Color” (năm 1991).

Bước vào hội họa từ khi còn là một cô thiếu nữ đôi mươi của đất Huế xưa, cho đến hôm nay   hội họa vẫn luôn là “sự ưu tiên số 1” trong tâm khảm của Thanh Trí, như bà từng tâm nguyện: “Nếu kiếp sau có trở lại làm người, cũng chỉ xin được làm  họa sĩ!”.

Bài viết liên quan